Słynni w historii- astrolodzy, o których nikt nie mówi
Odkryj znanych uczonych i myślicieli, którzy praktykowali astrologię jako naukę
Kiedy myślimy o astrologii, często przychodzą nam na myśl przepowiednie z gazet lub współczesne aplikacje. Tymczasem przez tysiąclecia astrologia była uznawana za poważną naukę, uprawianą przez najwybitniejsze umysły swoich epok. Oto fascynujące historie znanych postaci historycznych, które były astrologami, ale rzadko kto o tym wspomina.
Galileo Galilei- Ojciec Astronomii i Praktykujący Astrolog
Galileusz (1564-1642), uważany za symbol racjonalności naukowej i ojca obserwacyjnej astronomii, prowadził podwójne życie zawodowe. Większość ludzi wie, że walczył z Kościołem o heliocentryzm, ale mało kto zdaje sobie sprawę, że przez całe życie prowadził praktykę astrologiczną.
Galileusz nie tylko wierzył w astrologię – wykładał ją studentom medycyny na Uniwersytecie w Padwie, sporządzał horoskopy dla zamożnych klientów i używał jej jako głównego źródła dochodu.
Johannes Kepler- Odkrywca Praw Ruchu Planet i Kolekcjoner Horoskopów
Johannes Kepler (1571-1630), słynny z odkrycia eliptycznych orbit planet, posiadał jedną z największych kolekcji horoskopów w historii- ponad 800 kart urodzeniowych, które systematycznie analizował w celach naukowych.
Kepler nie traktował astrologii jako wróżby. Przeprowadzał empiryczne badania nad wpływem konfiguracji planetarnych na charaktery rodzin, dokumentując podobieństwa w horoskopach rodziców i dzieci. W swoim dziele "Harmonice Mundi" pisał o "powinowactwie urodzin, pod którymi rodzą się rodzice i ich dzieci".
Najbardziej fascynujący jest przypadek austriackiego szlachcica Hansa Hannibala Huettera von Huetterhofen, który w XVII wieku przyszedł do lokalnego astrologa po horoskop. Tym astrologiem był Kepler. Horoskop został odnaleziony w 1999 roku w bibliotece Uniwersytetu Kalifornijskiego, gdzie leżał zapomniany przez sto lat.
Isaac Newton- Ostatni z Magów
Isaac Newton (1642-1727), twórca mechaniki klasycznej i teorii grawitacji, prowadził intensywne studia alchemiczne przez ponad 30 lat. John Maynard Keynes nazwał go "ostatnim z magów", a nie pierwszym z uczonych wieku rozumu.
Newton przepisywał starożytne teksty alchemiczne, prowadził tajne eksperymenty transmutacyjne w swojej prywatnej pracowni i wierzył, że starożytne mity zawierają zakodowane recepty alchemiczne. Interpretował historię Wulkana łowiącego Wenerę i Marsa w sieć jako przepis na fioletowy stop antymonu i miedzi.
Jego zainteresowania okultystyczne nie ograniczały się do alchemii- w "Classical Scholia", które miały towarzyszyć drugiemu wydaniu "Principia", pisał, że starożytny mędrzec Pitagoras ukrył swoją wiedzę o prawie odwrotności kwadratów w teorii harmonii sfer.
Mikołaj Kopernik- Rewolucjonista i Tradycjonalista
Mikołaj Kopernik (1473-1543), który "zatrzymał słońce i poruszył ziemię", choć słynie przede wszystkim z rewolucyjnej teorii heliocentrycznej, w swojej prywatnej bibliotece przechowywał także traktaty astrologiczne m.in. „Preclarissimum in iudicis astrorum” autorstwa Haly Abenragela. Na marginesach fragmentów poświęconych tworzeniu horoskopów Kopernik sporządzał adnotacje zaczerpnięte z „Tetrabiblos” Klaudiusza Ptolemeusza, zwłaszcza dotyczące domów horoskopowych odpowiadających za długość życia rodziców i los rodzeństwa. Ta osobista fascynacja astrologią była zapewne związana z próbą wyjaśnienia przedwczesnej śmierci ojca (zmarł ok. 1483) oraz matki (zmarła po 1495), co pokazuje, że nawet największy z astronomów renesansu sięgał po tradycyjne metody poznania losu bliskich.
Wszyscy pierwsi zwolennicy systemu kopernikańskiego, a było ich zaledwie dziesięciu do 1600 roku, byli praktykującymi astrologami. System heliocentryczny dostarczał dokładniejszych danych o pozycjach planet, co astrolodzy uznali za rewelację dla swojej sztuki.
Jak zauważał historyk nauki Robert Westman: horoskopy oblicza się według pozycji planet na ekliptyce, a te pozostają takie same niezależnie od tego, czy system jest geocentryczny czy heliocentryczny.
Nostradamus- Lekarz, Matematyk i Astrolog
Michel de Nostredame (1503-1566), znany jako Nostradamus, to postać znacznie bardziej złożona niż popularny wizerunek tajemniczego wieszcza. Był wykształconym lekarzem i matematykiem, który wykorzystywał astrologię medyczną w swojej praktyce lekarskiej.
Nostradamus studiował na Uniwersytecie w Montpellier, gdzie astrologia była obowiązkowym przedmiotem dla przyszłych lekarzy. Jego słynne proroctwa powstawały w oparciu o zaawansowane obliczenia matematyczne pozycji planet i ciał niebieskich w odniesieniu do Ziemi.
Ptolemeusz- Architekt Naukowej Astrologii
Klaudiusz Ptolemeusz (100-170 n.e.) napisał dwa fundamentalne dzieła starożytnej nauki: "Almagest" (astronomia) i "Tetrabiblos" (astrologia). To właśnie dzieło Ptolemeusza przez ponad tysiąc lat stanowiło podstawę zarówno astronomii, jak i astrologii.
Ptolemeusz traktował obie dyscypliny jako "dwa aspekty nauki o gwiazdach" – jeden określa pozycje gwiazd, drugi ich wpływ. Od czasów greckich aż do XVII wieku terminy "astronomia" i "astrologia" były używane zamiennie.
Astrolodzy na Dworach Królewskich
Królowa Elżbieta I konsultowała wszystkie swoje decyzje z astrologiem Johnem Dee, który był również matematykiem, kartografem i dyplomatą. Gdy Mary I Tudor zagrażała Elżbiecie egzekucją, Dee przewidział na podstawie kart urodzeniowych, że to Mary umrze, a Elżbieta wstąpi na tron, co się sprawdziło.
Albrecht von Wallenstein, katolicki generał z czasów wojny trzydziestoletniej, kazał Keplerowi sporządzić swój horoskop w 1608 roku. Kepler przepowiedział mu wielkie czyny dzięki prominentnej pozycji Marsa, ale także przewidział rok jego śmierci- 1634. Wallenstein został zamordowany dokładnie w przewidzianym roku.
Astrolodzy- Reformatorzy Religijni
Philipp Melanchthon, współtwórca luteranizmu i organizator protestanckiego systemu edukacji, był gorącym zwolennikiem astrologii. Od 1525 roku ustanowił katedry matematyki we wszystkich protestanckich szkołach i uniwersytetach, aby zapewnić stały napływ przyszłych astrologów.
Melanchthon studiował pod kierunkiem Johannesa Stöfflera, profesora matematyki na Uniwersytecie w Tybindze, który był jednym z czołowych astrologów swojej epoki.
Dlaczego Historia Ukrywa tę Prawdę?
Współczesne podręczniki pomijają astrologiczne zainteresowania wielkich uczonych z prostego powodu- patrzymy na przeszłość przez pryzmat współczesnych definicji nauki. To zjawisko historycy nazywają "błędem retrospektywnym".
Prawda jest taka, że przez ponad 4000 lat astronomia i astrologia były "syjamskimi bliźniętami"- dwoma stronami tej samej monety naukowej. Rozdzielenie nastąpiło dopiero w XVII wieku, gdy zmieniła się filozoficzna podstawa wiedzy naukowej i porzucono teorię makro-mikrokosmosu.
Te historie pokazują jednak, że astrologia nie była nigdy "przypadkowym zlepkiem słów", lecz tysiącletnią tradycją naukową uprawianą przez najwybitniejszych matematyków, astronomów i myślicieli. Od babilońskich kapłanów używających zaawansowanych algorytmów algebraicznych, przez średniowieczne uniwersytety wykładające astrologię jako jeden z przedmiotów quadrivium, po renesansowych uczonych łączących nowe odkrycia astronomiczne z tradycją astrologiczną.
Fakt, że wielkie umysły takie jak Galileusz, Kepler czy Newton traktowali astrologię poważnie, nie oznacza, że mieli rację co do wszystkich jej aspektów. Oznacza jednak, że była to systematyczna, matematyczna dyscyplina, wymagająca głębokiej wiedzy astronomicznej i umiejętności obliczeniowych- daleka od współczesnych, powierzchownych interpretacji.
Historia nauki to nie linia prosta od ciemnoty do oświecenia, lecz złożona sieć wzajemnie powiązanych tradycji intelektualnych, z których każda wniosła swój wkład w rozwój ludzkiej wiedzy o wszechświecie.
Źródła: Renaissance Mathematicus Blog, Culture and Cosmos Journal, Atlas Obscura, University Archives